Arabuluculuk Kapsamında Çözümlenebilecek Uyuşmazlıklar
Hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuk alanında; Kamu yararı olmayan (Boşanma, Ceza, Nüfus vs.) gibi kişilerin kendi serbest iradeleri ile tasarrufta bulunabilecekleri Alacak, İş, Tüketici, Ticaret, Tazminat, Miras, Nafaka, Kira, gibi konuların uzlaşmacı bir şekilde çözüme kavuşturulması mümkündür. Hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuk kanununa(HUAK) göre arabuluculuğa ancak tarafların sulh olabileceği, hakkından vazgeçmesi ve iddiaları kabul etmesinin mümkün olduğu ve bir mahkeme kararının gerekmediği hallerde başvurulabilecek. Örneğin tarafların boşanabilmesi ve çocuğun velayeti için mutlaka bir mahkeme kararı gerektiğinden taraflar bu gibi konuları arabulucuya götüremeyecekler. Yine uyuşmazlık aile içi şiddetten kaynaklanıyor ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nda uzlaşma kapsamında sayılan suçlardan değilse o olay arabuluculuğa uygun olmayacak. Yani örneğin eşlerin birbirlerine şiddet uygulamaları, silahla yaralama, ölüme neden olan suçlar sonucunda istenen tazminatlar için arabulucuya gidilemeyecek. Ancak; bütün kredi sözleşmeleri, alım satım sözleşmeleri, tüketici uyuşmazlıkları, eser sözleşmeleri, kira uyuşmazlıkları, işçi alacakları, deniz ticareti ve sigorta uyuşmazlıkları, marka-patent uyuşmazlıkları, boşanmadan sonraki mal paylaşım uyuşmazlıkları, taksirle yaralama, silahsız kasten yaralama, hakaret, tehdit, konut dokunulmazlığının ihlali ticari sırrın açıklanması gibi şikâyete bağlı suçların işlenmesi nedeniyle istenecek tazminatlarda arabulucuya gidilebilecek. Örneğin ; İŞE İADE TALEPLERİNDE ARABULUCUYA BAŞVURMA İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle arabulucuya başvurmak zorundadır. Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamaması hâlinde, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren, iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılabilir. İŞE İADE TALEPLERİNDE DOĞRUDAN DAVA AÇILIRSA YAPILACAK İŞLEMLER: İşe iade ile ilgili taleplerde, arabulucuya başvurmaksızın doğrudan dava açılması halinde, davanın usulden reddedilir. Kesinleşen ret kararının da resen tebliğinden itibaren iki hafta içinde arabulucuya başvurulabilir. İŞE İADE TALEPLERİNDE ARABULUCULUK SÜRECİ OLUMSUZ SONUÇLANIRSA YAPILACAK İŞLEMLER: Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamaması hâlinde, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren, iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılabilir. Mahkeme, davayı haklı bulursa; 1 – İşçinin işe iadesine, 2 – Boşta geçen süre için 4 aya kadar boşta geçen süre ücreti ve varsa diğer hakların parasal miktarına, 3 – Tazminat olarak 4 – 8 hafta arası işe başlatmama tazminatına hükmedilir. Parasal alacaklara hükmedilirken, dava tarihindeki ücret esas alınır. Bu karar ile daha önce 2 davada elde edilen sonuç tek davada, neticeye bağlanmış olmaktadır. Bu davada hem işe iadeye hem de işe iade olmaması halinde ödenecek parasal haklar hüküm altına alınmış olmaktadır.
Devamını OkuArabuluculuk Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Gemi çalışanları zorunlu arabuluculuktan yararlanır mı? 100 gross tonilato veya daha yüksek hacimli gemilerde çalışanlar zorunlu arabuluculuktan istifade edebilir. Yabancı kişi çalışan gemiler zorunlu arabuluculuktan yararlanır mı? Eğer ki tabi oldukları ülke ile Türkiye arasında mütekabiliyet var ise bu kişiler de zorunlu arabuluculuktan yararlanır. Havada çalışanlar zorunlu arabuluculuktan yararlanır mı? Hava taşıma işinde çalışan pilot, yardımcı pilot, hos ve hostes gibi personeller zorunlu arabuluculuğa tabi değildir. Bu kişilerin çalışma usulleri borçlar kanununa tabidir. Eğer ki çalışanlar havayolu şirketi ile toplu iş sözleşmesi yapmış ise bu durumda iş kanunu hükümlerinden istifade ederler. Havacılık sektöründe karada çalışan kişiler zorunlu arabuluculuğa tabi midir? Tabidir Tarım işinde çalışanlar zorunlu arabuluculuğa tabi midir? 50 ve üzerinde işçinin çalıştığı işe ilişkin ise tabidir. Aksi halde borçlar kanunu uygulanır. Söz konusu uyuşmazlık ücret kesmeye ilişkin ise bu rakamların herhangi bir önemi yoktur ve mutlaka zorunlu arabuluculuktan istifade ederler. Park ve bahçe işinde çalışanlar zorunlu arabuluculuğa tabi midir? Her ne kadar tarım işi olsa da park ve bahçe çalışanları zorunlu arabuluculuktan istifade eder. Peki ev hizmetlerinde çalışanlar hangi kanuna tabidir ve zorunlu arabuluculuktan istifade edebilirler mi? Bu konu hukukumuzda halen tartışmalıdır. Şu anki uygulamaya göre ev hizmetlerinde çalışan kişilere borçlar kanunu uygulanır. Fakat iş görme evin sadece temizlik ve bakımından ibaret değil ise; örneğin işe eğitim, tıbbi hizmet gibi ek işler de var ise bu iş görme 4857 sayılı iş kanununa tabidir ve bu kişiler arabuluculuk müessesesinden istifade ederler. Şoförler zorunlu arabuluculuğa tabi midir? Eğer şoförlük görevi sadece okul, kuaför, alışveriş gibi hizmetleri kapsıyor ise söz konusu iş borçlar kanununa tabidir ve zorunlu arabuluculuğa tabi değildir. Ama çalışan şoför iş sahibini işe götürüp getiriyor ya da iş sahibinin evinde kalıyor ise bu uyuşmazlık 4857 sayılı iş kanununa tabidir ve bu kişiler zorunlu arabuluculuğa tabidir. Çıraklar ve stajyerler zorunlu arabuluculuğa tabi midir? Kural olarak çıraklar MEB tarafından yayınlanan il listelerinde olması halinde 3308 sayılı kanuna tabidir. Eğer ki sayılan illerde iş görmüyorlar ise 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’na tabidir. Çırağa gördürülen iş yönetmelikle belirlenen sürelerin üzerinde ise ve tam zamanlı çalıştırma yapılmış ise, bu durumda taraflar arasında akdedilen sözleşme bir hizmet akdine döner ve uyuşmazlık zorunlu arabuluculuğa tabidir. Yine tam randımanlı çalışan çırak veya stajyerin iş kazası geçirmesi halinde uyuşmazlık 4857 sayılı iş kanununa tabidir. Sporcular zorunlu arabuluculuğa tabi midir? Hayır değildir. Sporcular 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’na tabidir. Teknik direktör, masör ve yan işlerde çalışanlar zorunlu arabuluculuğa tabi midir? Evet bu kişiler 4857 sayılı iş kanununa tabidir ve zorunlu arabuluculuktan istifade ederler. Rehabilitasyon amaçlı çalışanlar zorunlu arabuluculuğa tabi midir? Hayır Açık cezaevinde çalışanlar zorunlu arabuluculuğa tabi midir? Değildir. Fakat iş kazasına karşı sigortaları vardır. Eğer ki Adalet Bakanlığı’nın kaza hususunda ihmali varsa, haksız fiilden sorumlu 3.kişi olarak davaya dahil edilir. Esnaf işyerinde çalışan işçi zorunlu arabuluculuğa tabi midir? Çalışan sayısının(esnafın kendisi dahil) 3’ün üzerinde olması halinde uyuşmazlık zorunlu arabuluculuğa tabidir. Aksi halde 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır. Süreksiz çalışan işçiler zorunlu arabuluculuğa tabi midir? Burada önemli olan husus süreksiz işin niteliğidir. Eğer yapılan iş gerçekten süreksiz bir iş ise ve işin süresi 30 günden çok ise zorunlu arabuluculuğa tabidir. Aksi halde 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır. TOBB çalışanları zorunlu arabuluculuğa tabi midir? 5590 sayılı […]
Devamını Oku